źródło zdjęcia: darmowe zdjęcia
Kiedy słucham w medialnych wywiadach wypowiedzi prostych ludzi o funkcjonowaniu radnych, a również lokalne złośliwe i krzywdzące opinie o pracy naszej Rady Miejskiej, kiedy słucham z lekkością wypowiadanych opinii o jej nieporadności, o tym, że „radni są bezradni”, że nic nie robią, przy okazji biorąc niemałe pieniądze z „naszych podatków”, zastanawiam się nad sensem tej społecznej posługi. Gdyby nieodparta chęć dążenia do pozytywnych zmian otaczającej nas rzeczywistości i głębokie przekonanie o tym, że opinie takie wynikają po prostu z niewiedzy, można by dać sobie spokój z „tą robotą”. Byłoby to jednak zbyt proste i niegodne ludzi, którzy do rozwiązywania właśnie trudnych, „naszych” problemów zostali powołani… .
Aby zrozumieć rolę i obowiązki radnych, należy zacząć od ich usytuowania w hierarchii samorządowej i w strukturze gminy. Organami gminy są Rada Miejska i burmistrz. Rada Miejska to coś jakby Sejm w państwie, a burmistrz to odpowiednik premiera i prezydenta w jednym. Czyli mamy władzę tworzącą prawo /Rada Miejska/ i władzę wykonującą zapisy tego prawa /burmistrz/. Jak łatwo zauważyć na co malkontentom zwracam szczególną uwagę, są to dwa zupełnie różne zakresy odpowiedzialności. Rada Miejska składa się z radnych którzy są wybierani w wyborach powszechnych, równych i bezpośrednich, w tak medialnie obecnie modnych, jednomandatowych obwodach wyborczych. Wybory samorządowe są kapitalnym przyczynkiem dla umacniania demokracji i do wytypowania ludzi dających gwarancję najlepszego reprezentowania naszych interesów. Tymczasem jakże często słyszymy od tych którzy na wybory nie poszli, że: „nie interesują się polityką", "ich to nie dotyczy", "nie mają czasu", "mój głos nic nie zmieni", „niech wybiorą inni”, co nie przeszkadza im później przewrotnie krytykować tych, których z ich woli wybrali właśnie ci „inni”… . Warto przy okazji zauważyć, że głosowanie w tych wyborach jest tajne, a kadencja Rady Miejskiej trwa cztery lata licząc od dnia wyboru. Liczba radnych w różnych radach jest różna, np. 15 w gminach do 20 tysięcy mieszkańców, 21 w gminach do 50 tys., 23 w gminach do 100 tys., 25 w gminach do 200 tys., oraz po trzech na każde dalsze rozpoczęte 100 tys. mieszkańców w miastach największych. W naszej gminie o ilości mieszkańców około 10 tysięcy, jest 15 radnych. Status radnych i ich obowiązki wynikają wprost z roty ślubowania zawartej w odpowiednich przepisach ustawy o samorządzie gminnym. Zgodnie z brzmieniem tej roty, radny zobowiązuje się m.in. pracować dla dobra i pomyślności danej jednostki samorządowej, działać zawsze zgodnie z prawem oraz interesami wspólnoty samorządowej i jej mieszkańców, reprezentować w sposób godny i rzetelny swoich wyborców. W tym miejscu chciałbym zwrócić uwagę na pewien drobny szczegół. Otóż z chwilą zaprzysiężenia, radny nie jest już tylko przedstawicielem swojego obwodu wyborczego, ale radnym Rady Miejskiej, co stanowi zasadniczą różnicę, ponieważ w tym momencie staje się radnym „całej gminy” co zmienia perspektywę widzenia różnych potrzeb. Radni realizując swoje statutowe zadania spotykają się dwukrotnie w ciągu miesiąca na komisjach problemowych gdzie wypracowują stosowne stanowisko w zakresie aktualnie podnoszonych problemów, a raz na dwa miesiące /z wyłączeniem miesięcy wakacyjnych/, na sesjach Rady Miejskiej, gdzie ostatecznie zatwierdzają wypracowane na komisjach postulaty. Radni reprezentują swoich wyborców, a więc muszą utrzymywać stałą więź z mieszkańcami oraz ich organizacjami, przyjmować zgłaszane problemy i przedstawić je w formie interpelacji organom gminy do rozpatrzenia. Warto w tym miejscu również zauważyć, że radni dwukrotnie w ciągu roku mają dyżury w swoich obwodach wyborczych z wyjątkiem obwodu obejmującego Bródki, Będów i Sycowice, gdzie spotkania odbywają się oddzielnie, a co za tym idzie, ich ilość wzrasta trzykrotnie…. . Istotne jest jednak to, że na spotkania te prawie nikt nie przychodzi i w gruncie rzeczy jest to reguła obowiązująca w całej gminie… . Radni bezproduktywnie poświęcają swój czas i pieniądze na planowane spotkania z mieszkańcami by później usłyszeć, że nic nie robią… . Obowiązkiem radnych jest nie tylko branie udziału w pracach rady i jej organów, ale również w pracach innych instytucji samorządowych, do których zostali wybrani lub desygnowani. Do wyłącznej właściwości Rady Miejskiej należy w szczególności: uchwalanie statutu gminy, ustalanie wynagrodzenia burmistrza, stanowienie o kierunkach jego działania oraz przyjmowanie sprawozdań z jego działalności, powoływanie i odwoływanie skarbnika gminy, który jest głównym księgowym budżetu / na wniosek burmistrza/, uchwalanie budżetu gminy, rozpatrywanie sprawozdania z wykonania budżetu oraz podejmowanie uchwały w sprawie udzielenia lub nie udzielenia absolutorium z tego tytułu, uchwalanie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, uchwalanie programów gospodarczych, ustalanie zakresu działania jednostek pomocniczych, zasad przekazywania im składników mienia do korzystania oraz zasad przekazywania środków budżetowych na realizację zadań przez te jednostki, podejmowanie uchwał w sprawach podatków i opłat w granicach określonych w odrębnych ustawach, podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych gminy, przekraczających zakres zwykłego zarządu, określanie wysokości sumy, do której burmistrz może samodzielnie zaciągać zobowiązania, podejmowanie uchwał w sprawach współdziałania z innymi gminami oraz wydzielanie na ten cel odpowiedniego majątku, podejmowanie uchwał w sprawach współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw oraz przystępowania do międzynarodowych zrzeszeń społeczności lokalnych i regionalnych, podejmowanie uchwał w sprawach herbu gminy, nazw ulic i placów będących drogami publicznymi lub nazw dróg wewnętrznych w rozumieniu ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych, a także wznoszenia pomników, nadawanie tytułu honorowego obywatelstwa gminy, podejmowanie uchwał w sprawie zasad udzielania stypendiów dla uczniów i studentów, stanowienie w innych sprawach zastrzeżonych ustawami do kompetencji Rady Miejskiej. Ostateczne decyzje zapadają zwykłą większością głosów. Z przedstawionej wyżej procedury postępowania jednoznacznie wynika, że: POJEDYNCZY RADNY Z ODRĘBNYM ZDANIEM, NIE MA WIĘKSZEGO WPŁYWU NA POLITYKĘ GMINY! Warto w tym miejscu również zauważyć, co było bezpośrednim impulsem do napisania tych uwag, że oczekiwania mieszkańców przedstawiane w formie: jesteś radnym, to „załatw” : budowę drogi, kanalizacji, chodnika, boiska i czegoś tam jeszcze, są nie tylko irytujące i żenujące, ale zupełnie pozbawione cech realizmu. Na marginesie wspomnę, że są osoby które w kampanii wyborczej /na radnych/ obiecywały budowę dróg, chodników, świetlic, kanalizacji, a nawet mostu na Odrze… . Przytomności wyborców należy zawdzięczać, że kandydaci ci się „nie załapali”, jednak mit o nieograniczonych możliwościach radnego niewątpliwie pozostał… .W tym kontekście w zdecydowanie lepszej sytuacji są nasi sołtysi dysponujący środkami finansowymi w postaci funduszu sołeckiego, którzy rzeczywiście „coś mogą”… . Dla porównania zakresu obowiązków warto dodać, że burmistrz jako organ wykonawczy gminy, wykonuje uchwały Rady Miejskiej i zadania gminy określone przepisami prawa. Do zadań burmistrza należy w szczególności: a) przygotowywanie projektów uchwał rady gminy, b) określanie sposobu ich wykonywania, c) gospodarowanie mieniem komunalnym, d) wykonywanie budżetu, e) zatrudnianie i zwalnianie kierowników gminnych jednostek organizacyjnych. Burmistrz zatem kieruje gminą na co dzień i reprezentuje ją na zewnątrz. Ma przy tym do pomocy całą administrację urzędu gminy i wszelkie oczekiwania w zakresie: „załatw”, powinny być kierowane bezpośrednio do niego, co oczywiście jest możliwe do uwzględnienia w miarę posiadania przez gminę wolnych środków finansowych… . Rada Miejska natomiast oprócz wyżej przedstawionych zadań, poprzez Komisję Rewizyjną kontroluje działalność burmistrza, kontroluje również działalność gminnych jednostek organizacyjnych oraz jednostek pomocniczych gminy. Z tego krótkiego zestawienia jednoznacznie wynika znaczny ciężar obowiązków i odpowiedzialności będących „właściwością” radnych. Radny w związku z wykonywaniem mandatu korzysta z ochrony prawnej przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych, co sprowadza się to do tego, że za naruszenie nietykalności cielesnej radnego grozi kara więzienia do lat 3, a przy użyciu niebezpiecznego narzędzia: broń palna, nóż, inne do lat 10-ciu! Na zakończenie należy jeszcze wspomnieć o wynagrodzeniu, czyli dietach radnych. Na ten wątek niewątpliwie wielu czeka z wypiekami na twarzy, a zatem postaram się uchylić przynajmniej rąbka tajemnicy, bo wszystkiego zdradzić nie mogę… . Mogę natomiast zapewnić, że kwestii diet radnych, nie wymyślili radni naszej Rady Miejskiej lecz Ustawodawca, czyli Polski Sejm. Radni pełnią swoją funkcję społecznie. Oznacza to, że nie są pracownikami urzędu miasta czy gminy i nie otrzymują typowego wynagrodzenia z tytułu pracy. Zasady przyznawania diet radnym są podobne na wszystkich szczeblach samorządu terytorialnego. Regulują je stosowne przepisy prawne, a w przypadku diet dla radnych gmin jest to Ustawa o samorządzie gminnym. Zgodnie z tym dokumentem wysokość diety przysługującej radnemu nie może przekroczyć w ciągu miesiąca półtora krotności kwoty bazowej dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe, która jest co roku określana w ustawie budżetowej. W 2014 roku kwota ta kształtowała się na poziomie 1766,46 zł, a więc dieta radnego mogła wynieść maksymalnie 2649,69 zł. Maksymalna wysokość diety nie jest jednak jednakowa dla wszystkich radnych. Zależy ona od liczby mieszkańców miasta, gminy czy powiatu i jest określana w drodze rozporządzenia przez Radę Ministrów. Najmniej „zarabiają” radni w gminach liczących poniżej 15 tys. mieszkańców – 1324,85 zł i w powiatach liczących mniej niż 60 tys. mieszkańców – 1854,78 . Radni z największych gmin i powiatów mogą liczyć na maksymalną wysokość diety, czyli 2649,69 zł. Mówimy tutaj o stawkach maksymalnych które z reguły rzadko są stosowane. Istnieją różne formy wypłacania tych diet, na ogół „ryczałtem” co jednak sprzyja sytuacjom w których; „czy się stoi czy się leży, dieta radnemu się należy”. Zdecydowanie rzadszą formą jest „zapłata” za udział w sesji czy komisji, co eliminuje konieczność wypłaty diety za miesiące wakacyjne gdzie Rada nie pracuje, czy w sytuacji związanej ze zwolnieniami lekarskimi, opieką nad dziećmi czy pogrzebem stryjecznej ciotki… . Otóż radni naszej Rady Miejskiej skłonili się ku tej drugiej opcji wybierając stawki średnie. Reasumując: nasi radni wykonując taką samą „robotę” jak radni w dużych miastach, otrzymują diety znacznie mniejsze bo z najniższej półki przewidzianej dla gmin najmniejszych, w wysokości średniej dla swojej „kategorii”. Ile to jest w złotówkach, pozostawiam do wyliczenia zainteresowanym w formie pracy domowej… .
Cezary Woch Zaodrzański Radny
Drukuj artykuł
Komentarz wyraża opinie wyłącznie jego autora. Redakcja portalu sycowice.net nie ponosi odpowiedzialności za treść komentarzy.
Skomentuj artykuł
